Cumhuriyet Halk Partisi'nin, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası'nın döviz rezervlerindeki aşağı yönlü hareketi yorumlaması neticesinde sorduğu '128 milyar Dolara nerede?' sorusu son günlerin popüler sorusudur.
Ekonomi uzmanlarının TCMB bilançosunu okuyarak ortaya çıkardığı bu 128 milyar Dolarlık aşağı yönlü hareket aylarca açıklamasız bırakıldıktan sonra nihayet CHP'nin soruyu sahiplenmesiyle, iktidar kanadından çeşitli kereler cevaplanmaya çalışıldı. Ancak cevapların ne birbirleriyle ne de kendi içinde tutarlı olmadığı görüldü.
Uzman ekonomistlerin teknik açıklamaları ile iktidar yetkililerinin tevil yollu ikrarlarını incelediğimizde, TCMB döviz rezervindeki 128 milyar Doların kamu bankaları aracılığıyla piyasaya satıldığını anlıyoruz. Yani bu para, piyasadaki dalgalanmalarda Doların TL'ye karşı aşırı değer kazanmasını engellemek için belirli seviyelerde piyasaya satılmış. Herhalde 6,00, 6,50, 6.85, 7,00, 7,20, 7,50, 7,80 TL gibi her seviyeden satılmış olması muhtemel. Bu durumda 128 milyar Doların, ortalama 7,00-7,20 TL gibi bir TL karşılığının elde edildiği anlaşılıyor.
İktidar yetkilileri 'para kaybolmadı, TL'ye çevrildi' diyorlar. Yine 'devletin kuruşu kaybolmaz, kayıtlarda bellidir' gibi ifadeler de var.
Peki gerçekten 128 milyar Dolar kaybolmadı mı?
Türk Dil Kurumu Sözlüğü, 'kaybolmak' kelimesinin ilk anlamını 'yitmek' olarak açıklamış. Aynı sözlükte 'yitmek' kelimesinin anlamı ise 'yok olmak' olarak verilmiş.
Kelimenin anlamı doğrultusunda düşündüğümüzde, 128 milyar Dolar kayboldu mu yoksa kaybolmadı mı sorusunun ulaşmaya çalıştığı cevap bu Dolarların yok olup olmadığıdır.
Şimdi gelin bu Dolarların yok olup olmadığını araştıralım.
Yukarıda dediğimiz gibi 128 milyar Doların ortalama 7,10 TL'den bozdurulduğunu düşünelim. Bu takdirde karşılığında 908 milyar TL elde edilmiş olması gerekir. Demek ki bu para TCMB kasasında duruyor. Bir şeyin kaybolması, yani yok olması demek onun geri döndürülemez şekilde sizden uzaklaşması ya da varlık alemindeki varlığını kaybetmesidir.
TCMB kasasındaki 908 milyar TL ile 128 milyar Doların geri edinilebilen kısmı, yeniden elinize geçebileceğine göre, bu kısım bakımından kayboldu yorumunda bulunulamaz.
Peki TCMB kasasındaki 908 milyar TL ile kaç Dolar alınabilir?
Bugünkü kurdan 112 milyar Dolar alınabilir gibi görünüyor. Ancak bizce alınamaz. Çünkü TCMB, Doların 8,10 TL olduğu şu ortamda 112 milyar Dolar almaya kalksa Dolar günler için 9-10-12-15 TL diye yükselmeye başlar. Bu nedenle TCMB'nin 128 milyar Doları geri döndürülemez bir şekilde elden çıkmıştır. Bu paranın en fazla birkaç on milyar Doları toplanabilir. 128 milyar Doların en az 100 milyar Doları geri dönmeyecektir. Geri dönüşü imkansız şekilde kaybolmuştur. Yok olmuştur.
Bu bakımdan, '128 milyar Dolar satıldı, karşılığında TL alındı, para kaybolmadı' şeklindeki açıklamaların hiçbir kıymeti bulunmadığı anlaşılmaktadır.
